Yönelimler-aligmentler ile ilgili tartışmaları defalarca duymuşsunuzdur. Paladin ile Laful good fighter aynımıdır? Lawful evil adam arkadaşlarını satar mı? Chaotic Good hiçbir kurala uymaz mı? Ve daha niceleri…
Hepsini bir kenara bırakırsak, esasında oyunun tasarlanmasında yönelimlerin (bu noktadan sonra artık aligment demeyelim – yine de kafaların karışmaması için good-evil-chaotic-lawful gibi terimleri kullanamaya devam edeceğim) oyunculara fikir vermesi açısından konulduğunu görürüz.
Fantastik rol yapma oyunlarının ortak noktası olarak, insanlar genellikle yaşayamadıkları-olmadıkları karakterleri olmaya çalışırlar. Ve varolan Dünya`daki toplum-din-yasal düzenler tamamen lawful bir yönelimdedir ve insanları sürekli olarak lawful olmaya zorlar. Ayrıca (kaynakları tartışabilir, başka bir başlığın konusudur) ahlaki değer yargıları da insanları good olmaya iter.
Bu sebeplerden ötürü çoğu kişi oyuna ilk başladığında büyük ihtimalle aklına eseni yapmaya çalışır. Bir nesneye ihtiyacı olduğunda çalar, kafasını bozan adamı öldürür, kuralları ihlal eder ve daha fazlasını yapar – yapmasa da yapabilecek ruhsal duruma sahiptir. (Muhakkak ki herkesi aynı kefeye koymayıp genel bir durum değerlendirmesi yapıyorum) Bu sebepten, başlarda da dediğim gibi yönelimler fantastik bir dünyada olması hayal edilen yönelimler olarak oyuna katılmışlardır.
Tahmin edebileceğiniz gibi günümüz dünyasında chaotic evil bir kişi, en hafif tabiri ile sapık yada psikopattır. Benzer şekilde true neutral bir kişinin var olması da pek olası değildir. Bu yüzden zaman zaman, yönelimler anlaşılmakta, yada oyuna uygulanmakta güçlük çekilir.
Esasen bu konuda yapılacak en önemli şey , kişiliği güçlü, belirli ahlak ve mantık sınırları dahilinde hareket eden, hepsinden de önemlisi GERÇEK karakterler yaratmaktır.
Ancak herkes bunu yapamayacağı gibi, çoğu zaman yönelime uygun bir karakter canlandırmak ta eğlenceli bulunabilir. Bu yüzden yönelimlere geçmeden önce yönelimlere isim veren –gerçeklere- göz atalım.
Bu gerçeklikler bilindiği gibi good(iyilik), evil (kötülük), law (düzen), chaos (kaos) ve nötr (saflık) şeklindedir.
Ancak bu gerçeklikler bakış açısına göre değişmezler. Sıkça yapılan bir hataya ve söyleme göre “ne var ya bu hareket elflere göre kötü olabilir ama ben orkum bana göre iyi” şeklinde yada benzer duruma uygun tartışmalara açık değildir.
NE OLURSA OLSUN YÖNELİMLER DURUM, KİŞİ YADA POZİSYONA GÖRE ŞEKİL ALMAYIP, EVRENSEL GERÇEKLİKLERDİR.
Şimdi bunları kısaca açıklayalım :
GOOD - İYİLİK :
İyilik, günümüz insanının değiştirilmemiş din kitaplarında, toplum tarafından kabul ettirilen doktrinlerde ve inanışlarda bilindiği haliyle erdemlerin tamamını kapsar. Fedakarlık, yardımseverlik, iyi niyet, dürüstlük, sevecenlik, yaşama ve yaşayanlara saygı duyma gibi erdemler ve şu an aklıma gelmeyen diğerleri iyiliğin yollarıdır.
Yukarıda da söylediğim gibi kişiye özel yada duruma özel durumlarda yapılan, bu tanımlara uymayan davranışlar iyi bir davranış olarak kabul görmezler.
Bu sebeplerden ötürü iyiliğin yolları zorludur. Genelde kişilerin karşılarındaki problemlerde daha kolay olan yol kötü, zor olan yol iyidir.
Ayrıca iyilik bireysel değildir. Yani orklar “kötü elfler” derler ve kendilerini “iyi” olarak görürler ancak bu dnd evrenlerine ve orada belirlenen tanıma göre orkların kötü, elflerin iyi olduğu gerçeğini değiştirmez. (Tabii ki bu çok yalın bir genelleme, aralarında farklılıklar olabilir)
EVIL – KÖTÜLÜK :
Kötülük, iyiliğin sahip olduğu erdemlerin tersidir. Esas görünümü bencillikten başlar. Zalimlik, nifak, yalancılık, hırsızlık (kendine ait olmayan bir malı şahsi çıkarın için izinsiz almak), katillik, hile, art niyet ve bunlar gibi pek çok davranış basitçe kötüdür. Duruma bağlı olarak bu davranışlar iyi olarak nitelendirilemez.
Ã�rneğin, bir çiftçi kendi tarlasındaki ürünleri yakan bir kişiye gidip saldırır yada aynı şekilde karşılık verirse bu tamamen kötü bir harekettir. Nefsi müsafa yada farklı bir tanımlama kapsamına girmeyip, tamamen kötü niyetle yapılmış bir davranıştır.
LAW – DÜZEN :
Düzen esasen sanıldığının aksine sadece “kanun” u temsil etmez. Sivilize toplumlardaki kanunları temsil etmenin yanı sıra evrensel gerçekliklerde düzen, durağanlık, değişmezlik, var olan yasalara (kanunlar değil, gereksinim yasalar) uyma gibi kapsamları içerir.
Doğal olarak iyi ve kötünün tersine law ve chaos un idrak edilmesi biraz daha zordur.
“Lawful-kuralcı bir karakter genel tanım olarak bilinen kanunlara uyar.”
Bu oldukça sığ bir tanımdır. Kanunlara uymak lawful olmanın bir göstergesi olabileceği gibi, olmayabilir de. Genel anlam olarak lawful bir karakter sabırlıdır. Uzun vadeli planlar yapabilir, olaylara anlık yaklaşmayıp daha geniş bir konseptten bakabilir. Hareketleri daha tahmin edilebilir ölçülerdedir. Beklenmedik çıkışlar yapmaz. Çabuk sıkılmaz. Tüm yaptıklarında belli bir düzen görülür.
Muhakkak suretle tüm bu kalıplara tam olarak uymasa da, lawful-kuralcı bir karakter bunların tamamına yakınına uygun davranır.
CHAOS – KAOS :
Kaos yada Türkçe oyuncunun el kitabındaki tanımı ile kuraltanımazlık sık yapılan yargının aksine her önüne gelen kuralı bozmaya çalışan bir kişi değildir.
Kaotik-kuraltanımaz karakterler, iyi – kötü yada nötr olabilirler. Buna bağlı olarak hareketlerinde birbirlerine nazaran bariz farklılıklar görülür.
Kaotikliğin ve kaotik bir karakterin tanımı, sabırsızlık, uzun vadeli planlardan çok ani ve beklenmedik hareketler yapma, tahmin edilemezlik ve değişim şeklindedir. Kaotik karakterler belli konular üzerinde çok uzun süreler (kendi yaşam sürelerine nazaran) harcamayabilirler.
NEUTRALITY - SAFLIK :
Nötrlüğün tanımı basitçe iyi-kötü yada düzen-kaos dengesinin dışında olmaktır. Nötr karakterler bu saydığımız dört kavramdan en fazla bir tanesini barındıran karakterlerdir.
Basit bir tanımla, kanunlar için uğraşmasa da kanunlara uyabilir yada uymayabilir. İyi yada kötü olabilirler.
Tüm yönelimlere genel bir tanımla baktıktan sonra esas 9 yönelimi tam manasıyla incelemeye geçiyoruz.
Yine de bunları tam olarak anlatmadan önce, elinde bazı kaynak kitaplar olup buna rağmen yönelimler konusunda güçlük çekenlere çok basit bir tüyo vereceğim.
Monsters Manual ve benzeri kitaplarda bulacağınız outsider - boyutdışı yaratıklar, sahip oldukları yönelimlerin TAM ve MÜKEMMEL bir örneğidirler.
Ã�rneğin Archonlar lawfulgood, Guardianaller neutralgood, Eladrinler chaoticgood, formianlar lawfulneutral, elemanteller (hangi tipi olursa olsun fire, water vs farketmez) trueneutral, slaadler chaoticneutral, baatezular lawfulevil, yugolothlar neutralevil ve tanar`riler de chaoticevil yönelimlerinin OLABİLECEK EN İYİ ÖRNEKLERİDİR.
Baatezuların en güçlüsü olan Asmodeus ve Archonların en güçlüsü olan Zaphkiel konum olarak bu yönelimlerin evrendeki en iyi örnekleri olup, tüm altlarındaki baş melek ve yüce şeytanlar binlerce yıl içinde değişse de iyi bir lawful yönelim örneği olarak daima yerlerini korurlar. Benzer şekilde bilinen en güçlü Tanar`ri olan Demogorgon, evrende bilinen en büyük yıkıcı güçtür.
Bu ırklar ile ilgili bulacağınız herhangi bir davranış kalıbı, kendisine eşdeğer gelen yönelim için tam bir örnek teşkil ederler.
Hepsini bir kenara bırakırsak, esasında oyunun tasarlanmasında yönelimlerin (bu noktadan sonra artık aligment demeyelim – yine de kafaların karışmaması için good-evil-chaotic-lawful gibi terimleri kullanamaya devam edeceğim) oyunculara fikir vermesi açısından konulduğunu görürüz.
Fantastik rol yapma oyunlarının ortak noktası olarak, insanlar genellikle yaşayamadıkları-olmadıkları karakterleri olmaya çalışırlar. Ve varolan Dünya`daki toplum-din-yasal düzenler tamamen lawful bir yönelimdedir ve insanları sürekli olarak lawful olmaya zorlar. Ayrıca (kaynakları tartışabilir, başka bir başlığın konusudur) ahlaki değer yargıları da insanları good olmaya iter.
Bu sebeplerden ötürü çoğu kişi oyuna ilk başladığında büyük ihtimalle aklına eseni yapmaya çalışır. Bir nesneye ihtiyacı olduğunda çalar, kafasını bozan adamı öldürür, kuralları ihlal eder ve daha fazlasını yapar – yapmasa da yapabilecek ruhsal duruma sahiptir. (Muhakkak ki herkesi aynı kefeye koymayıp genel bir durum değerlendirmesi yapıyorum) Bu sebepten, başlarda da dediğim gibi yönelimler fantastik bir dünyada olması hayal edilen yönelimler olarak oyuna katılmışlardır.
Tahmin edebileceğiniz gibi günümüz dünyasında chaotic evil bir kişi, en hafif tabiri ile sapık yada psikopattır. Benzer şekilde true neutral bir kişinin var olması da pek olası değildir. Bu yüzden zaman zaman, yönelimler anlaşılmakta, yada oyuna uygulanmakta güçlük çekilir.
Esasen bu konuda yapılacak en önemli şey , kişiliği güçlü, belirli ahlak ve mantık sınırları dahilinde hareket eden, hepsinden de önemlisi GERÇEK karakterler yaratmaktır.
Ancak herkes bunu yapamayacağı gibi, çoğu zaman yönelime uygun bir karakter canlandırmak ta eğlenceli bulunabilir. Bu yüzden yönelimlere geçmeden önce yönelimlere isim veren –gerçeklere- göz atalım.
Bu gerçeklikler bilindiği gibi good(iyilik), evil (kötülük), law (düzen), chaos (kaos) ve nötr (saflık) şeklindedir.
Ancak bu gerçeklikler bakış açısına göre değişmezler. Sıkça yapılan bir hataya ve söyleme göre “ne var ya bu hareket elflere göre kötü olabilir ama ben orkum bana göre iyi” şeklinde yada benzer duruma uygun tartışmalara açık değildir.
NE OLURSA OLSUN YÖNELİMLER DURUM, KİŞİ YADA POZİSYONA GÖRE ŞEKİL ALMAYIP, EVRENSEL GERÇEKLİKLERDİR.
Şimdi bunları kısaca açıklayalım :
GOOD - İYİLİK :
İyilik, günümüz insanının değiştirilmemiş din kitaplarında, toplum tarafından kabul ettirilen doktrinlerde ve inanışlarda bilindiği haliyle erdemlerin tamamını kapsar. Fedakarlık, yardımseverlik, iyi niyet, dürüstlük, sevecenlik, yaşama ve yaşayanlara saygı duyma gibi erdemler ve şu an aklıma gelmeyen diğerleri iyiliğin yollarıdır.
Yukarıda da söylediğim gibi kişiye özel yada duruma özel durumlarda yapılan, bu tanımlara uymayan davranışlar iyi bir davranış olarak kabul görmezler.
Bu sebeplerden ötürü iyiliğin yolları zorludur. Genelde kişilerin karşılarındaki problemlerde daha kolay olan yol kötü, zor olan yol iyidir.
Ayrıca iyilik bireysel değildir. Yani orklar “kötü elfler” derler ve kendilerini “iyi” olarak görürler ancak bu dnd evrenlerine ve orada belirlenen tanıma göre orkların kötü, elflerin iyi olduğu gerçeğini değiştirmez. (Tabii ki bu çok yalın bir genelleme, aralarında farklılıklar olabilir)
EVIL – KÖTÜLÜK :
Kötülük, iyiliğin sahip olduğu erdemlerin tersidir. Esas görünümü bencillikten başlar. Zalimlik, nifak, yalancılık, hırsızlık (kendine ait olmayan bir malı şahsi çıkarın için izinsiz almak), katillik, hile, art niyet ve bunlar gibi pek çok davranış basitçe kötüdür. Duruma bağlı olarak bu davranışlar iyi olarak nitelendirilemez.
Ã�rneğin, bir çiftçi kendi tarlasındaki ürünleri yakan bir kişiye gidip saldırır yada aynı şekilde karşılık verirse bu tamamen kötü bir harekettir. Nefsi müsafa yada farklı bir tanımlama kapsamına girmeyip, tamamen kötü niyetle yapılmış bir davranıştır.
LAW – DÜZEN :
Düzen esasen sanıldığının aksine sadece “kanun” u temsil etmez. Sivilize toplumlardaki kanunları temsil etmenin yanı sıra evrensel gerçekliklerde düzen, durağanlık, değişmezlik, var olan yasalara (kanunlar değil, gereksinim yasalar) uyma gibi kapsamları içerir.
Doğal olarak iyi ve kötünün tersine law ve chaos un idrak edilmesi biraz daha zordur.
“Lawful-kuralcı bir karakter genel tanım olarak bilinen kanunlara uyar.”
Bu oldukça sığ bir tanımdır. Kanunlara uymak lawful olmanın bir göstergesi olabileceği gibi, olmayabilir de. Genel anlam olarak lawful bir karakter sabırlıdır. Uzun vadeli planlar yapabilir, olaylara anlık yaklaşmayıp daha geniş bir konseptten bakabilir. Hareketleri daha tahmin edilebilir ölçülerdedir. Beklenmedik çıkışlar yapmaz. Çabuk sıkılmaz. Tüm yaptıklarında belli bir düzen görülür.
Muhakkak suretle tüm bu kalıplara tam olarak uymasa da, lawful-kuralcı bir karakter bunların tamamına yakınına uygun davranır.
CHAOS – KAOS :
Kaos yada Türkçe oyuncunun el kitabındaki tanımı ile kuraltanımazlık sık yapılan yargının aksine her önüne gelen kuralı bozmaya çalışan bir kişi değildir.
Kaotik-kuraltanımaz karakterler, iyi – kötü yada nötr olabilirler. Buna bağlı olarak hareketlerinde birbirlerine nazaran bariz farklılıklar görülür.
Kaotikliğin ve kaotik bir karakterin tanımı, sabırsızlık, uzun vadeli planlardan çok ani ve beklenmedik hareketler yapma, tahmin edilemezlik ve değişim şeklindedir. Kaotik karakterler belli konular üzerinde çok uzun süreler (kendi yaşam sürelerine nazaran) harcamayabilirler.
NEUTRALITY - SAFLIK :
Nötrlüğün tanımı basitçe iyi-kötü yada düzen-kaos dengesinin dışında olmaktır. Nötr karakterler bu saydığımız dört kavramdan en fazla bir tanesini barındıran karakterlerdir.
Basit bir tanımla, kanunlar için uğraşmasa da kanunlara uyabilir yada uymayabilir. İyi yada kötü olabilirler.
Tüm yönelimlere genel bir tanımla baktıktan sonra esas 9 yönelimi tam manasıyla incelemeye geçiyoruz.
Yine de bunları tam olarak anlatmadan önce, elinde bazı kaynak kitaplar olup buna rağmen yönelimler konusunda güçlük çekenlere çok basit bir tüyo vereceğim.
Monsters Manual ve benzeri kitaplarda bulacağınız outsider - boyutdışı yaratıklar, sahip oldukları yönelimlerin TAM ve MÜKEMMEL bir örneğidirler.
Ã�rneğin Archonlar lawfulgood, Guardianaller neutralgood, Eladrinler chaoticgood, formianlar lawfulneutral, elemanteller (hangi tipi olursa olsun fire, water vs farketmez) trueneutral, slaadler chaoticneutral, baatezular lawfulevil, yugolothlar neutralevil ve tanar`riler de chaoticevil yönelimlerinin OLABİLECEK EN İYİ ÖRNEKLERİDİR.
Baatezuların en güçlüsü olan Asmodeus ve Archonların en güçlüsü olan Zaphkiel konum olarak bu yönelimlerin evrendeki en iyi örnekleri olup, tüm altlarındaki baş melek ve yüce şeytanlar binlerce yıl içinde değişse de iyi bir lawful yönelim örneği olarak daima yerlerini korurlar. Benzer şekilde bilinen en güçlü Tanar`ri olan Demogorgon, evrende bilinen en büyük yıkıcı güçtür.
Bu ırklar ile ilgili bulacağınız herhangi bir davranış kalıbı, kendisine eşdeğer gelen yönelim için tam bir örnek teşkil ederler.
En son tarafından Salı Şub. 12, 2008 10:55 am tarihinde değiştirildi, toplamda 1 kere değiştirildi